Wat is een burn-out?
In mijn blogs heb ik het vaak over burn-out en je leest er veel over in de media. Maar als je nog nooit een burn-out hebt gehad, dan is de kans best groot dat je niet precies weet wat het inhoudt. En als je niet weet wat het inhoudt, hoe kun je dan een burn-out voorkomen? Of iemand helpen die er wel middenin zit. Want: burn-out komt steeds vaker voor en dan vooral bij jonge mensen.
Hoog tijd dus om eens iets meer te vertellen over burn-out.
Oorzaken
Het zou makkelijk zijn om één oorzaak van burn-out aan te duiden, maar helaas is het niet zo simpel. Vaak wordt gedacht dat een drukke baan de oorzaak is van een burn-out, maar dit hoeft helemaal niet.
Een burn-out is het resultaat van langdurige stress, zowel mentaal als fysiek ben je uitgeput. Psycholoog en hoogleraar Christina Maslach beschrijft een burn out als een mentale toestand, waarbij de volgende drie verschijnselen bepalend zijn:
- Uitputting: dit uit zich in extreme vermoeiheid. Slapen, rusten en vakantie helpen niet om deze vermoeidheid tegen te gaan.
- ‘Cynisme’: het gevoel dat je niet meer betrokken bent bij je werk en je collega’s. Dit kan zich overigens ook in je sociale leven uiten: het niet meer leuk vinden van bepaalde activiteiten, je gedistansieert voelen van vrienden of familie. Tot slot kun je het gevoel hebben dat je niet meer helemaal jezelf bent.
- Laag zelfbeeld: Je hebt het gevoel dat je niet goed genoeg bent, wat je ook doet.
Zoals ik al eerder aangaf: werk hoeft niet de (enige) oorzaak te zijn van een burn-out, het kan ook een combinatie zijn van oorzaken. Hieronder een lijstje van veel voorkomende oorzaken:
- Online zijn
- Zware baan
- Veeleisende studie
- Een druk sociaal leven
- Een baan die niet bij je past
- Proberen te voldoen aan hoge verwachtingen van anderen of van jezelf
- Niet weten wat je wilt
- Verveling (bore-out)
- Het zorgen voor anderen (en niet voor jezelf).
- Prestatiedruk
Nina:
Nina kwam een tijd geleden thuis te zitten met een burn-out. Ze deelt in dit blog haar verhaal.
‘Naast mijn super zware en verantwoordelijke baan, stond ik op elk feestje en had ik een enorm sociaal leven. ‘Nee’ en ‘pauze’ kwamen niet voor in mijn woordenboek. Ik was wel moe, maar ik dacht dat dat erbij hoorde en ging volledig voorbij aan mijn lichaam. Achteraf kon dit natuurlijk nooit goed gaan, maar op dat moment had ik nooit gedacht dat het mij zou overkomen, een burn-out. Uiteindelijk kreeg ik een griep die niet overging. Toch ging ik door. Totdat ik echt paniekaanvallen kreeg. Toen moest ik wel naar de huisarts. De diagnose was snel gesteld: burn-out.’
Opgebrand en dan?
En dan gaat het mis, maar wat gebeurt er dan eigenlijk? Vaak meldt iemand zich ziek: maar wat eerst een onschuldig griepje lijkt, of een paar dagen bijtanken, leiden ineens tot overspannen zijn en weken of maanden afwezigheid van het werk. Wat is hier gebeurd?
Nina:
‘Ik kon letterlijk niks meer. Ik had paniek aanvallen, sliep hele dagen en naar de winkel gaan was te vermoeiend voor me. Ik dacht dat ik gek was geworden! Toch bleef ik onrustig en vond ik het moeilijk om toe te geven aan het niks doen, de rust.’
In die eerste tijd is het belangrijk om rust te nemen, maar vooral om de burn-out te accepteren. Dit laatste is ongelooflijk moeilijk: de mensen die ik wekelijks spreek die een burn-out hebben, zeggen allemaal: ‘Voor de burn-out dacht ik altijd dat het mij niet zou overkomen.’ Of: ‘Voor de burn-out vond ik dat mensen die dit meemaakten een schop onder hun kont nodig hadden.’ Via een harde les moeten ze dan concluderen dat het iets anders zit. Je kunt je voorstellen dat het voor mensen die nooit naar hun lichaam luisterden, altijd maar door wilden gaan en hun identiteit aan hun werk verleenden ongelooflijk moeilijk is om te accepteren dat ze nu moeten stoppen met alles wat ze deden. Alles waarvan ze dachten dat het ze definieerde.
De langzame weg naar herstel
Pas als je geaccepteerd hebt dat je ziek bent en niet meer verder kunt gaan zoals je deed, is er ruimte voor herstel. Dit kan best lang duren en is bijna onmogelijk te doen zonder professionele hulp en steun vanuit de omgeving.
De volgende stap naar herstel is het onderzoeken van de oorzaken van de burn-out: Waar ging het mis? Welke keuzes maakte ik die niet goed voor me waren? Wie ben ik eigenlijk?
Nina:
‘Gelukkig kon ik vrij snel terecht bij een psycholoog. Zij gaf mij houvast en praktische tips, want ik wist niet wat me overkwam. Hier had ik direct iets aan. Ik moest ritme in mijn dagen aanbrengen, gezond eten, veel rusten, en wandelen. Uiteindelijk ben ik ook begonnen met running therapie, onder andere om te leren om grenzen aan te voelen en te stellen. Dit alles had tijd nodig, pas toen ik dat onder de knie had, kon ik weer een stapje verder: uitvinden wie ik ben, wat ik belangrijk vind en hoe mijn toekomst eruit moet gaan zien.’
Pas als al deze vragen beantwoord zijn, kan er worden gewerkt aan vervolg stappen: echt herstel. Hoe ga je alle antwoorden toepassen op je leven na je burn-out? Hoe ga je om met tegenslagen? Wil je nog wel doen wat je altijd deed?
Herstel van een burn-out is een grillig pad, dat voor iedereen anders is. Zoals je kunt lezen is herstellen van een burn-out niet alleen een kwestie van rust nemen, even op vakantie gaan of elke week een stukje gaan hardlopen. Het is: keihard werken aan jezelf, je leven anders indelen, voor jezelf kiezen, rust, gezond leven, bewegen, vallen en weer opstaan, jezelf opnieuw uitvinden of ontdekken, en nog zo veel meer.
Run Free Groningen:
Tijdens running therapie schenk ik veel aandacht aan het proces, aan luisteren naar je lichaam, grenzen stellen en hoe dit in het dagelijkse leven gaat.
Opmerkingen
- Het is onmogelijk om alle kennis en informatie die er is over burn-out in één artikel te zetten, ik heb mijn best gedaan om een helder beeld neer te zetten. Heb je aanvullingen? Plaats hieronder gerust een reactie met jouw ervaring/benadering/kennis.
- Herken je jezelf (deels) in bovenstaand verhaal? Wacht dan niet en zoek hulp: bij je huisarts, je decaan, studie adviseur, etc. Je mag mij ook altijd een berichtje sturen als je je verhaal kwijt wilt. Praten helpt, neem jezelf en je lichaam serieus! Je kunt nooit te vroeg aan de bel trekken.
