Controle
In het begin van de trajecten met mijn coachees bespreken we bepaalde woorden die we gebruiken, zodat we goed weten waar we over praten. Zo ook het woord ‘controle’. Ik vraag dan vaak wat dit woord voor ze betekent. Denk er zelf maar eens over na als je dit leest.
De meeste mensen die ik coach, willen namelijk ontzettend graag controle behouden over elke denkbare situatie: over hun emoties, over die van hun geliefden, over de tijd, hun agenda en over hun werk. Stel je voor dat er iets fout gaat, stel je voor dat iemand je ware jij krijgt te zien, ziet dat er achter je sterke masker ook emoties en minder mooie eigenschappen schuilen. Controle proberen te houden is een stressvolle aangelegenheid en een illusie. Je hebt namelijk geen controle over het leven, over anderen en de toekomst. Maar je hebt zeker wel invloed op wat er gebeurt en op hoe jij met het leven omgaat.
Wist je dat ‘angst om de controle te verliezen’ één van onze basis angsten is? (Naast de angst om er niet bij te horen en angst voor tekorten.)
Herken jij jezelf in één of meer van onderstaande stellingen? Jij:
- Bent bang om fouten te maken
- Vindt het lastig als het ineens anders loopt.
- Doet het liever zelf, want ´dan komt het sowieso goed´.
- Bent graag ‘in control’ over je emoties
- Laat je emoties liever niet zien aan anderen.
- Piekert nog wel eens over de nabije toekomst, je plant graag strak en je weet graag waar je aan toe bent.
Grote kans dat je een beetje een ‘controlfreak’ bent. Waarom is dit vervelend of zelfs schadelijk? Het helpt je niet! Controle is namelijk een illusie, je hebt relatief weinig controle over het leven en dit geeft stress. Zeker op het moment dat alles anders loopt dan je gepland hebt. Overigens zijn er verschillende manieren om hier mee om te gaan. De één gaat ‘vechten’ en wordt bijvoorbeeld kwaad. De ander ‘vlucht’ of ‘bevriest’ en laat dan alles maar over zich heen komen en voelt zich enorm hulpeloos.
De gevolgen
Overal controle over willen houden, kan leiden tot heel vervelende situaties. Door veel stress, wordt de drang naar controle vaak alleen maar groter, waardoor nog meer stress en ongemak ontstaat. Dit hangt samen met perfectionisme, onzekerheid en het gevoel de regie helemaal kwijt te raken. Mensen met een burn-out hebben vaak veel last van de angst om de controle kwijt te raken en gaan daardoor extra hard vechten om de controle terug te krijgen. Ook mensen met een depressie hebben vaak last van controle drang, maar bevriezen vaker, waardoor er niks meer uit hun handen komt, waardoor ze zich hulpeloos en hulpeloos gaan voelen.
Hoe dan wel?
Naast het woord ‘controle’ bespreek ik dan het woord ‘regie’. Het proberen te behouden van controle is heel stressvol (vooral in situaties waarin controle een illusie is), maar het hebben van de regie is dat niet. Je hebt de touwtjes in handen, maar kan ze laten vieren op het moment dat dit nodig is. Als je regie hebt, dan sta jij aan het roer van je eigen schip, oftewel je leven. Controle over de wind heb je niet, maar je hebt wel de regie over je schip.
De volgende vraag die ik dan krijg is altijd: ‘Hoe kan ik de controle meer loslaten?’ Hier ben ik altijd heel duidelijk in: hier is geen trucje voor. Het kost veel tijd en inzicht om hier beter mee om te leren gaan. Je zult positieve en negatieve ervaringen moeten hebben om de controle meer los te kunnen laten. Want die controledrang heeft je namelijk vaak ook ver gebracht.
Voor nu een paar tips:
1. Begrijp wanneer je ‘controledrang’ aan het woord is.
Dit geeft je inzicht in je eigen gedrag en hierdoor snap je waarschijnlijk beter wanneer je op een bepaalde manier handelt. Dit is wellicht meteen de moeilijkste stap.
2. Perfectie bestaat niet!
Laat perfectie los, je weet waarschijnlijk allang dat perfectie niet bestaat, maar probeer dit ook te voelen. Bovendien: wat voor jou perfect is, is voor een ander helemaal niet perfect en wat voor jou 70% is, is voor een ander misschien 100% perfect.
3. Accepteer en relativeer
Accepteer situaties, accepteer dat je geen controle hebt over de meeste dingen in je leven. Is iets rottig of niet leuk? Accepteer dit, sta te dat hier emoties bij horen die niet fijn of vrolijk voelen. Bedenk ook: als alles anders loopt dan gepland, wat is dan het ergste dat er kan gebeuren? Vaak lukt het dan prima om te relativeren.
4. Durf kwetsbaar te zijn
Durf een fout te maken, durf je emoties te laten zien. Daar is moed voor nodig, maar het kan je echt bevrijden. Bovendien zorgt dit voor creativiteit, lucht en connectie met anderen. Het boek of de documentaire van Brené Brown raad ik je van harte aan.
5. Neem afstand
Wordt je bevangen door de angst om de controle te verliezen? Dan is er een grote kans dat je dan in een stress modus schiet: je vecht of je vlucht. In deze situaties is het vaak moeilijk om verstandige keuzes te maken. Neem wat afstand, in tijd of ruimte. Ga een rondje (hard)lopen, slaap een nachtje, doe een ademhalingsoefening of mediteer, praat met een iemand of voel je dat je weer rustiger bent en met een helder hoofd kunt nadenken? Neem dan pas beslissingen of ga pas dan over op handelen.
Kom je hier niet uit, heb je het gevoel dat je vast zit? Neem dan gerust contact op.
‘Wanneer je de controle niet meer nodig hebt, dan heb je pas echt controle.’ Albert Sonnevelt.
Vond je dit interessant? Lees dit dan ook eens:
Blog: Word vrienden met je innerlijke criticus.
Blog: Perfectionisme
Pagina: Individuele coaching
